Minimum fiyat ve özel kesime ne kadar artırım yapılacak? İddialar muhakkak oldu: İşte 4 farklı hesap, 4 farklı sayı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Asgari fiyat ve özel dala ne kadar artırım yapılacak? İddialar aşikâr oldu: İşte 4 farklı hesap, 4 farklı rakam

Asgari fiyat görüşmeleri için geri sayım başladı. birçok çalışan yani yılda ne kadar artırım alacağını merak ediyor. Pekala özel kesimde beklentiler ne? Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram merak edilen soruları Milliyet.com.tr’ye cevapladı.

Bayram, şunları söyledi:
“2023 yılının enflasyonunun muhakkak olmasına son iki ay kaldı. Temmuz, Eylül, Ekim aylarının enflasyonu aşikâr oldu. Yüzde 29.40’lık artırım kesin. SGK ve Bağ-Kur emeklileri enflasyon farkı kadar artırım alacak. Memur ve memur emeklileri ise enflasyon farkı artı toplu mukavele artırımı alacak. Şu anda memur ve memur emeklisine yüzde 9 refah hissesi artışı yapılacak.

MEMUR VE EMEKLİYE ARTIRIM BEKLENTİSİ NE?

Son artırımlarda memur ve memur emeklilerine hem de olağan emeklilere tıpkı oranda artırım yapıldı. Yüzde 50’ye yakın hem emeklilerimize hem de memurlarımıza bekliyoruz. Burada minimum fiyat merak konusu. Zira minimum fiyat hem taban fiyat olması hem de artış oranının özel bölümdeki öteki çalışanları etkilemesinden ötürü çok değerli. Piyasanın bir istikrarı var. Emekçi, patron istikrarı pandemiden itibaren bozuldu. Ne patron ne çalışan mutlu. Çalışanlar maaşları kâfi görmüyor. Patronlar emekçi bulamamaktan yakınıyor.

YENİ İŞE GİRENLER MAAŞI ALMADAN İSTİFA EDİYOR

Son yapılan anketlerde yeni işe girenlerin en az yüzde 40’ı daha birinci maaşını almadan istifa edip diğer işlere geçiyor. Bu demek oluyor ki bir fiyat skalası meçhullüğü var. Çalışanlar tahminen işten tatmin olmuyor, maaş beklentisi geride kalıyor ve daha yeterli maaş bulduklarında işi bırakıyorlar.

İŞVEREN BÖLÜMÜ ELEMAN BULAMIYOR

İşveren bölümü ise teknik eleman bulamıyor. Yeni jenerasyonla birlikte teknik eleman bulma ve klasik iş kollarında önemli kasvetler mevcut.

Memur, memur emeklisi, olağan emeklilere yapılacak artışlar minimum fiyat artışı ve özel kesim artışına etkendir. Burada toplumun yapısı dikkatle ele alınmalı, patronun yükü ele alınmalıdır.

İşverenin doğal gaz, elektrik, kira maliyetleri had safhaya ulaştı. Patrona devletin takviye vermesi gerekiyor. Enflasyonist ortamlarda enflasyon yükünün çalışana mi yoksa sermayeye mi yükleneceği tartışma hususudur. İşçi burada enflasyona karşı eziliyor. Devletimiz bugüne kadar mutlak suretle enflasyon farkı kadar artış yaptı.

ENFLASYONUN ÜZERİNDE ARTIRIM YAPILDI

İlk vakitlerde ise enflasyonun üzerinde artış yaparak bunu tamamladı. Enflasyon yüzde 19 olmasına karşın emeklilere temmuz ayında yüzde 25 oranında artırım yapılmıştı, minimum fiyata yüzde 34 artırım yapıldı.

OCAK’TAKİ ARTIRIM SON YÜKSEK ZAM

2024 yılı başında yapılacak artırım son yüksek artırım olacaktır. Mayıs ayından itibaren pik yapacak olan enflasyonun sonraki süreçte düşüşünü seyredeceğiz. Birikimli bir enflasyon devam ediyor. Son açıklanan enflasyon sayıları yüzde 61’lere geldi. Sene başı prestijiyle hem memurun, hem emekli, hem SGK ve Bağ-Kur emeklilerini, özel bölüm çalışanlarını mutlu edecek bir artırım olması gerekiyor.

ÜCRET SİYASETLERİ GERÇEKLEŞEN ENFLASYON DEĞİL DE BEKLENEN ENFLASYONA NAZARAN BELİRLENİR Mİ?

Özel dalda artırım personel ve patron ortasındaki muahedeye bağlı. Minimum fiyat burada etken. Minimum fiyatı belirleme üzerinde birtakım etkenler var. Burada öncelik enflasyon oranıdır. Geçen sene başında eski Çalışma Bakanı Vedat Alım periyodunda taban fiyata ait anket düzenlendi. Burada bir fiyat belirlendi. Bu fiyat Türk-İş’in açlık hududunun üzerinde belirlendi.

ASGARİ FİYAT 13 BİN 684 TL’Yİ GEÇMELİ

Açlık ve yoksulluk hududunda bir referans kıymet oluşturuldu. Ankara’da 4 kişilik bir ailenin yapması gereken besin harcaması fiyatı 13 bin 684 TL, buna giysi, konut ulaşım vb. toplumsal muhtaçlıklarını koyarsak yoksulluk sonu oluyor bu da 44 bin 573 TL. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti 17 bin 803 TL. Hal bu türlü iken 13 bin 684 TL’nin geçilmesi gerekiyor.

Bizim hesaplamalarımıza nazaran son 6 aylık enflasyon verisine nazaran bunu aşacağını düşünüyoruz. Hem enflasyon oranı, hem Türk-İş’in açlık ve yoksulluk sonunun üzerinde bir fiyatta belirleneceğini söyleyebiliriz.

Şu anda gerçekleşen enflasyona nazaran bir belirleme yapılabiliyor. Önümüzdeki devirde beklenen enflasyona nazaran yapılabilir. Lakin burada fiyatlar üzerinde bir güzelleştirme yapılması gerekiyor. Yeni devirde hedeflenen enflasyon yapılabilir. Ulusal gelirden hisse verilebilir. Alım gücünü artırabilecek başka tedbirler alınarak minimum fiyatlı önümüzdeki periyotta kendilerine ne kadar maaş yatacağını hesaplayabilir. Ona nazaran planlamasını yapar. Tabi bozulmuş fiyat sisteminin yine yapılandırılması gerekiyor.

ÖZEL DAL NE KADAR ARTIRIM YAPACAK?

Yüzde 50 artırım şirketleri zorlayacaktır. Öte yandan taban fiyatlı olarak bir kişi tek başına çalışıyorsa, eşi çalışmıyorsa, öbür geliri yoksa yüzde 50’lik artış 17.103 TL’ye denk gelir. Büyükşehirlerde bunun yarısı ortalama mesken kirasıdır. Geri kalan fiyat ile yaşamaya çalışılacak. Bu mümkün değil. Bu istikrarın yeterli belirlenmesi gerekiyor. Fiyat fiyat istikrarı şaştı.

ASGARİ FİYATTA 4 FARKLI BEKLENTİ

Şu an halihazırda 11 bin 402 TL olan taban fiyat fiyatı Yüzde 35 oranında artış olursa net olarak 15 bin 393 TL’ye gelecek, bunun patrona maliyeti 21 bin 278 TL olacak. Sene sonu dolar kurunu 30 TL üzerinden hesaplarsak minimum fiyat 513 dolara denk gelmiş olacak.

Eğer yüzde 40 düzeyinde bir artış olursa bu durumda minimum fiyat net olarak 15 bin 962 TL’ye yükselecek. Patrona maliyeti 22 bin 66 TL’ye gelecek. Dolar bazında ise 532 dolara tekabül edecek.

Yüzde 45 artış olması durumunda yeni taban fiyat 16 bin 533 TL olacak. Patrona maliyeti 22 bin 854 TL olacak. Dolar bazında ise 551 dolar düzeyinde denk gelecek.

Son olarak da yüzde 50 artış olması durumunda ise yeni taban fiyat 17 bin 103 TL düzeyine gelecek. Patrona maliyeti 23 bin 642 TL olacak. Dolar bazında ise bu meblağ 570 dolar düzeyine tekabül edecek.

Benim iddiam yüzde 35-40’lar düzeyinde bir artış olması lakin burada yüzde 45-50 düzeyleri de gündeme gelebilir.

Son yapılan fiyat artışları ve maliyetlerle bir arada patron Avrupa nezdinde bilhassa ihracatçılar rekabet edemez oldu. Fiyatların mutlak suretle artırılması gerekiyor fakat patron devlet tarafından da desteklenmeli.

Çalışanın sigorta primi, işsizlik sigortası primi, patron sigorta primi ve işsizlik sigortası primi kapsamında ödenen fiyatlar patron üzerinde yük. Bunun azaltılarak istikrara oturtulması gerekiyor.

İŞTE TABAN FİYAT KOMİTESİNDE ELE ALINMASI GEREKENLER!

Asgari Fiyat Tespit Komitesi son yıllarda önemli çalışmalar yapıyor. Lakin kimi sıkıntılar var. Ücretlilerin beyanname vermesinin önü açılmalıdır. Fiyatlı geliri elde ediyor, masraflarını gelirinden düşemiyor. Bir kişi net olarak 20 bin TL maaş alıyor. Bu maaş üzerinden masraflarını yapabiliyor. Bir patronun 10 bin TL sarfiyatı olduğunu düşünelim 10 bin TL üzerinden yüzde 25 vergi veriyor. Lakin çalışan yüzde 15-40 ortasında bir vergilendirmeye dahil oluyor. Ücretlilerin beyanname vermesi oturtulmalıdır.

BÖLGESEL MİNİMUM FİYAT KONUŞULMALI

Bölgesel taban fiyatlar konuşulmalı. İstanbul, Ankara ve İzmir üzere yerlerde minimum fiyatların daha fazla belirlenmesi gerekiyor. Bölgesel taban fiyatlar belirlenirken gelişmişlik endeksleri, kira, ömür maliyeti endeksleri dikkate alınarak yeni minimum fiyat düzeyi belirlenebilir.”