Spor ve kalp sıhhatimiz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Her ne kadar Hipokrat’ın “Uzun yol yürüyen uzun yaşar” kelamı, sıhhat ve spor ilgisinin yanlışsız bir özeti olsa da, bilinçsizce yapılan spor sonucu anatomik ve fizyolojik sonların zorlanması, kalp krizi yahut ani ölümcül ritim bozuklukları olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Türkiye Avrupa kılavuzlarında yüksek kalp hastalıkları kümesinde yer almaktadır. Bu bakımdan, hareketsiz bir yaşantısı olup nizamlı yahut sistemsiz olarak spora başlamak isteyenler kesinlikle uzman bir tabibe (kardiyolog) danışmalıdır.

Sigara-alkol kullanımı, tansiyon, kolestrol, obezite üzere çeşitli risk parametreleri çerçevesinde, ailede ya da yakın bir akrabada olan kalp hastalığı, bu bağlamda ani vefat yaşanıp yaşanmadığı, kalp kapaklarının işleyişi, kalp ritmi, kalp-akciğer damarlarıyla aortun durumu, kalp kası; analizler, EKO (ultrason), EKG (elektrokardiyografi) ve efor testleriyle, hatta birtakım durumlarda koroner anjiyografi ile denetim edilmeli, risk varsa ortaya çıkarılmalıdır.

Haftada bir kere halı saha maçı yahut art bahçede bir basket maçı üzere kısa periyodik bir egzersiz bile, önemli ritim bozuklukları ve ani kalp vefatına neden olabilmektedir. Bu mevt olaylarının %90 nedeni kalp ve damar hastalıkları, %10’u da öbür kalp dışı (travmalar, uyarıcı ilaç ve unsur kullanımı, terleme üzere nedenlerle çok elektrolit kaybı, ısı çarpması, kan hastalıkları kaynaklı) durumlardan kaynaklanmaktadır.

Sportif faaliyetlerin bireyi ani kalp vefatı açısından ne kadar etkileyeceği; maraton, triatlon, bisiklet üzere sporun haline, tartısına, müsabakalı olup olmamasına, kişinin yaş, ırk, cinsiyet ve genetik özelliklerine bağlı olarak doğumsal kalp hastalıkları her vakit bulgu vermemesine karşın, hayatı tehdit eden durumlara neden olabileceğinden, başta etkin spor yapacaklar olmak üzere her çocuğa, kesinlikle bir sefer de olsa kardiyolojik testler uygulanması, doğumsal bir hastalık olmadığının netleştirilmesi, birinci kalp muayeneleri olağan bile olsa, iki yılda bir kalp denetimlerini tekrarlamaları önerilmektedir.

Kalp hastalığı olanlar için, tartı kaldırmaya yahut bedene yük bindirmeye yönelik idmanlar ziyanlı olabilmektedir. Bu nedenle barfiks, imtihan ve halter üzere ağır sporlardan kaçınmaları gerekmektedir. Bu kümeye, geniş kas kümelerini içeren tempolu yürüyüş, yüzme, bisiklete binme, masa tenisi, dans, hafif tempolu koşma yahut aerobik antrenmanlar önerilmektedir.

Genel olarak spora başlamadan evvel tüm risk faktörleri tedavi edilmeli, mesela sigara-alkol kullanımı kelam hususuysa, ağır spor hiç düşünülmemelidir. Spor, yemeğin üzerinden en az 2-3 saat geçtikten sonra yapılmalı; sabah çok erken saatler, çok sıcak, soğuk ve nemli havalar tercih edilmemelidir. Kalp atışı ile idman yoğunluğu ortasında da doğrusal bir alaka vardır. Bu nedenle kalp atış suratının üst limitlerinin bilinmesi epeyce kıymetlidir. Buna azamî kalp suratı denir ve 1 dakikada kalbinizin ulaşabileceği en yüksek atım sayısını gösterir. Bu sayı yaygın olarak kullanılan bir denklem ile, yani 220’den yaşınızın çıkarılmasıyla bulunur. Şayet 50 yaşında iseniz, azamî kalp suratınız 220-50= 170 olmalıdır. Fakat, antrenmana yeni başlayanlarda birinci birkaç ay amaç kalp suratının alt seviyelerde tutulması önerilmektedir.

Egzersizlerden evvel 10–15 dakikalık bir ısınma müddeti olmalı, 15-30 dakikalık antrenman periyodu uygun kalp suratında devam ettirilip, 5–10 dakikalık bitim sürecine geçilmelidir. Antrenmanlardan sonra çok sıcak ya da soğuk duştan yahut saunalardan kaçınılmalıdır. Antrenmanlar haftada en az 3 kez, tercihen her gün
düzenli yapılmalıdır. Kalp sıhhatiniz için, 1 saat boyunca 5 km kadar, yokuşlu olmayan ve açık havada, tempolu ve rüzgârın geriye alınmasıyla yapılacak yürüyüş en uygun olanıdır.

Eğer spor esnasında göğüste ıstırap, olağanın dışında nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi üzere şikâyetler ortaya çıkarsa, derhal antrenman durdurulmalı ve doktora başvurulmalıdır. Ayrıyeten spor yaparken bedenin su ve tuz istikrarı, gereğince su ve mineral içeren içeceklerle korunmalıdır.

Sağlıkla kalın!..