Levent Endüstri’den bir yıldız kaydı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İKSV Tiyatro Festivali’nin sonuna yaklaşırken yağmur, fırtına dinlemeden oyunlara yetişme maratonunda, trafikten yılan bir sanat sever olarak kendi cin fikirlerimle kestirme rotalar bulup, otomobilin navigasyon sistemine nanik yaptığım bir sırada, aykırı tarafın kapanı iki lastiğimi birden yutuverdi. ‘‘Şimdi bundan bize ne?’’ diyecekler için baştan söyleyeyim hayatın kurgusu bizi değişik yerlere savurur. Ki bu patlak lastiklerin maliyetini, zıt tarafa girmenin ayıbını kenara koyarsak bu hafta size bir tiyatro oyunu değil de dokunaklı sonlu bir tiyatronun öyküsü anlatmak istiyorum.

K!Kültüral Performing Art’tan evvel yolum endüstriye lakin böylesi lastik, akü, motor üzere başlıklar nedeniyle düşerdi. Kültüral’dan sonra tiyatro aşkına geceleri Levent Sanayi’nin sokaklarında buluvermiştim kendimi. Tahminen fakat bayan okurlarımızın anlayabileceği o tekinsizlik duygusu ve kaygı tabi ki aklımın birinci sapağındaydı. Lakin bu bölgeye tiyatro açma fikrini de çok önemsiyordum. Tiyatronun varlığı burada çalışan çalışanın, esnafın çehresini, alışkanlıklarını da değiştirmişti. Yalnızca tiyatroyu bilen seyirci değil Sanayi Mahallesi işçileri ve yakın komşu mahalleler de tiyatronun yaptığı işleri merak etmiş ve böylelikle tiyatroya yeni seyirciler kazandırılmıştı. Kültüral hedeflerinden birine ulaşmıştı; kültür hakikaten de alınmıştı. Seyirciler olarak salonu daima dolu tutarak tiyatroya sahip çıkmaya çalışsak da maalesef öteki bin tane zorluğa direnemeyen Kültüral, 2017 yılında başlayan macerasına bu sene 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde artık bizlerle olamayacağını ilan ederek son verdi. Bu ülkede yapılacak en kârsız yatırımı yapan kişi ise hayli kıymetli bir iş insanı ve müellif Yakup Almelek’ti.

Ağustos ayında, 87 yaşında hayatını kaybeden Almelek hayli renkli bir kişilik. Ankara doğumlu, İstanbul Üniversitesi Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu’nu okuyor ve böylelikle Almelek’in İstanbul serüveni başlıyor. 1967’de Almelek Matbaa Mürekkepleri Boya Sanayi ve Ticaret A.Ş’yi kuruyor. Tahminen de sanayi bölgesinde tiyatro sahnesi açmak fikri de buradan geliyor. Zira az evvel bahsettiğim K!Kültüral Performing Art’ın binası sanayi bölgesindeki mürekkep atölyesi. İş ömrünün yanı sıra Almelek yazmaya çok meraklı. Renkli bir kişilik demiştim ya yazdığı oyunlar, New York’ta farklı tiyatrolarda, Fransa’da ve Türkiye’de sahneleniyor. 2009’da New York Off Off Broadway’de ‘‘İş Adamı’’ isimli oyunu sahnelenir. Günümüz lisan dünyası kurallarına nazaran oyunun ismi ‘‘İş İnsanı’’ olarak revize edilir mi bilemiyorum. Neyse 2010 yılında ‘‘Uyanış’’ New York Broadway Mint Theatre’da oynarken, 2012 yılında ‘‘Kan Davası’’ isimli yapıtı New York The Abingdon Tiyatrosu Oyuncuları tarafından yorumlanır. Ayrıyeten ‘‘Haftalığım Beş Lira’’ isimli hikayesi kısa metraj sinema olarak çekilip ve 42. Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde gösterilir.

Bu çalışkan iş ve kültür insanın tüm oyunlarını, köşe yazılarını, hikayeleri ve marşlarını Arion Yayınevi hem Türkçe hem İngilizce olarak bastı. Şalom Gazetesi’nde 14 yıl köşe yazan Almelek’in marşlarını kendi üzere hem başarılı bir iş insanı hem sanatçı olan oğlu Alper Almelek bestelemiştir.

Bu kadar tutku beraberinde mükafatlar de getirir ve Yakup Almelek 2014-2015 döneminde Oyun Bandı’nca sahnelenen ‘‘Uyanış’’ oyunu ile 40. İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri’nde ‘‘İsmet Küntay Tiyatro Özel Ödülü’’ ne layık görülür. Ve 2018-2019 dönemi içinde bu sefer Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri’nden ‘‘Tiyatroya Katkı’’ mükafatına layık görülür.

Almelek 2017 yılının ikinci yarısında cesaretli, öncü, genç vizyonuyla yerini ve imkanlarını seferber ederek bağımsız bir şov sanatları yeri olan K!Kültüral Performing Arts’ı tiyatro insanı, yöneticisi, direktörü Yağmur Yağmur ile birlikte kurarlar. Kültüral, başta sahne sanatları olmak üzere bağımsız bir kültür, sanat ve performans alanı olarak planlanmış ve o denli de ilerlemiş bir yerdi. İsminin manası kültürü almak. Bu işin ikinci kahramanı Yağmur Yağmur da bir tiyatro personeli, aktivist, feminist bir bayan. Erken yaşlardan itibaren edebiyatla ve şov sanatlarıyla uğraşan Yağmur’un yolu lisans eğitimi sırasında Şahika Tekand ile kesişir, Stüdyo Oyuncuları’ndan mezun olduktan sonra kendi tiyatrosu Oyun Bandı’nı kurar. Özgür olarak metin müellifliği ve kültür sanat muhabirliği, sanat direktörlüğü yapar. Kültüral için takımla birlikte çok çalışır. Ne vakit oyunlara gitsem orada gördüğüm Yağmur’un meskeninin orası olduğuna yemin edebilirim, fakat ispatlayamam. ‘‘Sahne Sanatları dişildir, münasebetiyle Kültüral feministtir ve anarşirttir’’ diyor bir röportajında Yağmur.

Kendi repertuvarını üreten, deneysel arayışları olan bir tiyatroydu Kültüral. İşte sıkça duymaya başladığınız geçmiş vakit eki acımasız bir formda yazıya sirayet etti bile. Uygun niyetlerle ve bin bir emek ve hayallerle kurulan, çokça oyuna konut sahipliği yaparken, alışkanlıklarımızı değiştiren bu yer artık yok. Ortamıza yeni katılan yerleri ya da tiyatro guruplarını alkışlarken kaybolanları da anlamalı ve anmalıyız.

Sistematik olarak kültürsüzleştirildiğimiz bir vakit diliminde yapılan işlerin kalitesi giderek düşerken tiyatroyla yeni tanışan beşerler için işin doğrusu bu olarak gösteriliyor. İtiraz ediyoruz zira daha güzellerini gördük, dünyada neler olduğunun farkındayız. Vasatlığı kabul etmeyen, azınlığa düşen sanat alıcıları ve üreticileri neler yapabilirler? Sanat bu akışta hangi çatlaklardan sızarak kendine nasıl bir yol bulur bunu vakit bize gösterecektir. Lakin bu kıssanın kıssadan payı sanırım sanata dayanağın kurumsallaşması gerekliliği. Tahminen vakıflaşmak bir tahlil olabilir. Böylelikle bir kişinin hayali olan işler onun yokluğunda da bu yolla sürdürülebilir. Devletin ödeneksiz bıraktığı özel tiyatrolardan aldığı dolaylı ve dolaysız vergiler, her fırsatta tiyatro perdelerinin kapatılması, politik baskılar, oto sansüre zorlanan sanatkarlar bir taraftayken ödenekli tiyatrolarda mahmurlaştırılan sanatkarlar, çölleşen repertuvarlar başka tarafta büyük başlıklı meseleler. Tiyatronun alıcısı halk ve bilhassa öğrenciler ise karın doyurma ve barınma kederine düşmüşken salonları yeni kitleler doldurmakta. Bu yeni seyirci gurubunun ise seyir keyfimizi yok eden tavırlarıyla salonlardan el çekmemize az kalmışken hala içimizde bitmeyen umut ve tiyatro aşkıyla gece gündüz yollarda olmaya devam ediyoruz.

Dün 25 Kasım Bayana Yönelik Şiddete Karşı Memleketler arası Uğraş Günü’ydü. Söyleyeceklerim bu kadar, sustuklarım ise o denli çok ki…